แนวคิดหนึ่งที่ถูกใช้กันทั่วไปในทางศาสนา คือ แนวคิดจิตนิยม (Psychism) ซึ่งเป็นแนวคิดเกี่ยวกับจิตอย่างสากล (มีอยู่ทั่วไป) แต่มักถูกแปลเป็น "จิตจักรวาล" แนวคิดนี้เชื่อว่ามีการแสดงออก (attribute) ของจิตอยู่ในสสารทั้งหลาย (souls) หรือในปรากฎการณ์ต่าง ๆ (an esoteric belief system) ซึ่งมนุษย์รับรู้ได้ มีประสบการณ์ได้ โดยที่เน้นการได้รับประสบการณ์ทางจิตซึ่งเป็นประสบการณ์เฉพาะตนเป็นสำคัญ (paranormal experience) รวมไปถึงพลังจิตในด้านต่าง ๆ เช่น โทรจิต (telepathy) ตาทิพย์ (clairvoyance) การทรงเจ้า (mediumship) อย่างไรก็ตาม มีความสับสนและนำไปรวมกันกับแนวคิดจิตฟิสิกส์ (Psychophysics) ซึ่งเป็นปรัชญาจิต (philosophy of spirit) และจิตวิทยา (Psychology) ซึ่งวางอยู่บนปรัชญาจิต (philosophy of mind) โดยใช้อธิบายรวม ๆ กัน ส่งผลให้เกิดความสับสน คลุมเครือ แก่ผู้สนใจในด้านนี้ทั้งในเชิงศาสนาและในด้านพลังงานอย่างฟิสิกส์อยู่มาก
